Vikingler ve diğer İskandinav kültürleri, Fin mitolojisi gibi kutuplara yakın bölgelerde yaşayan halkların mitolojilerinde auroraların hep farklı anlamları vardır.
Mesela Vikingler ve diğer İskandinav kültürlerinde, auroralar tanrıların savaşlarının veya kahramanların efsanevi Valhalla'daki zaferlerinin yansımalarıdır hatta, ışıklar, savaşçıların kalkanlarının parlaması olarak yorumlanır ve bu da onların ölümden sonraki yaşamlarında devam eden muhteşem savaşların bir işareti olarak kabul edilir.
Gerçeklere dönecek olursak Güneş aktiviteleri nedeniyle Güneş'in üst atmosferinden (koronadan) sürekli olarak uzaya doğru yüksek enerjili yüklü parçacıklar yayılır. Yani Güneş'in manyetik alanı ve yüksek sıcaklığı, dış katmanından uzaya protonlar, elektronlar ve alfa parçacıkları (helium çekirdekleri) gibi yüklü parçacıklar fırlatır. işte buna genellikle "Güneş rüzgarı" denilir.
Güneş rüzgarı, uzayın derinliklerine doğru ilerlerken, gezegenlerin manyetik alanları ve atmosferleriyle etkileşime girer. Dünya'nın durumunda, manyetosfer olarak adlandırılan koruyucu bir manyetik alan katmanı, birçok yüklü parçacığı gezegenin yüzeyinden uzak tutar.
Yüklü parçacıklar gezegen yüzeyinden uzak kalsa da manyetosfer ile etkileşime girer ve manyetosferde değişikliklere ve jeomanyetik fırtınalara neden olabilir ayrıca atmosferdeki gaz molekülleriyle çarpışır ve bu çarpışmalar sonucunda enerji ışıma şeklinde açığa çıkar. Işık yayan gaz molekülleri auroraların rengini belirler; oksijen molekülleri yeşil ve kırmızı, azot molekülleri ise mavi ve mor renkli auroraları oluşturur.
Auroralar genellikle kutuplara yakın bölgelerde görülür. Kuzey yarımkürede bu olaya "Aurora Borealis" veya Kuzey Işıkları, güney yarımkürede ise "Aurora Australis" veya Güney Işıkları denir.
Auroraların nedeni, Dünya'nın manyetik alan çizgilerinin kutuplarda yüzeye daha dik bir açıyla yaklaşmasıdır, bu da yüklü parçacıkların bu bölgelerde atmosfere daha kolay nüfuz etmesine olanak tanır.
Auroraların oluşumu, Güneş'ten gelen parçacıkların yoğunluğuna ve Dünya'nın manyetik alanının durumuna bağlı olarak değişiklik gösterir. Güneş'in yaklaşık 11 yıllık bir aktivite döngüsü vardır. Bu döngü boyunca, Güneş'in manyetik aktivitesi ve dolayısıyla Güneş rüzgarının yoğunluğu değişir.
Aurora gözlemleri için en iyi zamanlar genellikle yerel gece yarısından sonra ve kış aylarında olur. Kış, kutup bölgelerinde uzun geceler anlamına geldiği için, auroraları gözlemlemek için daha uzun karanlık dönemler sunar. Kasım Mart arası dönem çok soğuk olsa da en uygun zamanlara denk gelir.
Güneş fırtınaları sırasında, Güneş'ten büyük miktarda yüklü parçacık fırlatılabilir ve bu durum Dünya'nın manyetik alanında geçici değişikliklere yol açabilir. Bu değişiklikler, daha güney enlemlerinde bile auroraların görülmesine olanak tanıyabilir. Ayrıca uydu iletişimini ve elektrik şebekelerini etkileyebilecek jeomanyetik fırtınalara da sebep olabilir.
Comments